Komornik sądowy – Warszawa

Komornik sądowy i windykator to pojęcia często stosowane zamiennie, jednak nie do końca słusznie. W praktyce zawody te znacznie się od siebie różnią, zarówno pod względem obowiązków, jak i uprawnień osób je wykonujących. Czynnikiem je łączącym jest cel, czyli wyegzekwowanie spłaty zadłużenia, przy czym podobieństwa na tym się kończą.

Komornik to zawód zaufania publicznego, a wykonująca go osoba pełni rolę publicznego funkcjonariusza, podobnie jak np. sędzia czy prokurator i posiada odpowiednie wykształcenie prawnicze. Jego zadaniem jest wykonywanie wyroków sądowych – nie ma on więc prawa do działania na własną rękę, aby odzyskać dług. Z tego powodu, aby wierzyciel w ogóle mógł skierować sprawę do komornika, musi już dysponować tytułem wykonawczym, tj. wyrokiem sądowym, opatrzonym klauzulą wykonalności. Dopiero po dostarczeniu oryginału wyroku, wraz ze stosownym, poprawnie sporządzonym wnioskiem, może rozpocząć się egzekucja komornicza. Wzór wniosku egzekucyjnego do komornika znajdziesz na mojej stronie.

Windykator to natomiast pracownik firmy windykacyjnej. Zawiera on umowę z wierzycielem, który zdecydował się na powierzenie mu zadania odzyskania swoich pieniędzy. Działa on na podstawie nadanego mu przez mocodawcę pełnomocnictwa, w którego ramach podejmuje stosowne czynności, przy czym nie może wykraczać poza określony przez wierzyciela zakres działań. Głównym jego zadaniem jest nakłonienie dłużnika do dobrowolnej spłaty zobowiązania, czego dokonuje najczęściej poprzez negocjację i propozycje rozłożenia długu na raty. Z tego powodu, co do zasady, windykator działa na etapie polubownym windykacji, a nie tak jak skuteczny komornik (Warszawa) po sądowym rozpatrzeniu wniosku egzekucyjnego. Dysponuje on również znacznie mniejszą ilością instrumentów prawnych mających na celu przymuszenie dłużnika do spłaty zadłużenia.

Każdy (Warszawa) komornik sądowy posiada dość szeroki zakres kompetencji i dysponuje wieloma mechanizmami prawnymi, w tym również przymusowymi, które mają doprowadzić do spłaty zadłużenia. Na mocy Ustawy o komornikach sądowych może on:

• Wykonywać orzeczenia sądowe – mogą dotyczyć roszczeń pieniężnych, a także niepieniężnych. Co ważne, uprawnienie to jest jednocześnie obowiązkiem komornika,
• Wykonywać tytuły wykonawcze oraz tytuły egzekucyjne, w tym zająć majątek dłużnika w określonym przez sąd i prawo zakresie,
• Sporządzać spis inwentarza oraz zarządzać postanowieniami o zabezpieczeniu spadku,
• Sprawować kontrolę nad publicznymi licytacjami,
• Wykonywać zadania sprecyzowane w innych ustawach,
• Osobiście doręczać zawiadomienia sądowe, pisma procesowe i inne dokumenty sądowe, jeżeli zadanie to zostanie mu zlecone przez sąd,
• Stosować środki przymusu, w tym wejść do domu/mieszkania dłużnika, jeżeli ten utrudnia postępowanie egzekucyjne
• W szczególnych przypadkach może również przeprowadzać czynności w porze nocnej i w święta.

Komornikom przysługuje wiele uprawnień, jednak spoczywa na nich również dużo obowiązków i ograniczeń. Można do nich zaliczyć między innymi:

• Działanie zgodne z przepisami prawa oraz zgodne z zasadami etyki zawodowej, w tym zachowanie tajemnicy zawodowej odnośnie sprawy, którą się zajmuje,
• Działanie wyłącznie na mocy orzeczenia sądowego – żaden, nawet najlepszy i najskuteczniejszy komornik w Warszawie czy jakimkolwiek innym mieście nie ma prawa do prowadzenia egzekucji komorniczej bez orzeczenia sądu oraz bez złożenia do niego oryginału tytułu wykonawczego i stosownego wniosku egzekucyjnego,
• Zakaz ingerowania w to, co orzekł sąd oraz naruszania granic postępowania, w tym zajęcia przedmiotów ponad wysokość długu,
• Poinformowanie dłużnika o wszczęciu postępowania egzekucyjnego poprzez stosowne pismo.
• Noszenie identyfikatora podczas wykonywania czynności,
• Przestrzeganie terminów przekazania wierzycielowi wyegzekwowanych należności (pobranie należności z rachunków bankowych – 14 dni; pozostałe należności – 4 dni),
• Coroczne złożenie oświadczenia majątkowego – obowiązek ten wynika z faktu, iż żaden, niezależnie od miejsca działania (Poznań, Gdańsk, Warszawa) komornik nie może prowadzić innej działalności gospodarczej, być członkiem zarządu, rady nadzorczej czy fundacji. Nie może również być dodatkowo zatrudniony, chyba że jest to stanowisko naukowe bądź dydaktyczne,
• Obowiązek prowadzenia kancelarii na własny rachunek (zakładania własnej firmy).

Postępowanie komornicze może zostać rozpoczęte wyłącznie po wydaniu przez sąd wyroku opatrzonego klauzulą wykonalności. Dopiero osoba, która takim dokumentem dysponuje, może udać się do komornika i złożyć jego oryginał wraz z wnioskiem egzekucyjnym. Następnie funkcjonariusz informuje dłużnika o rozpoczęciu czynności oraz dalszych krokach, jakie zostaną podjęte, czego dokonuje poprzez wysłanie listu poleconego. Wzywa go również tym samym do zapłaty należności, a wierzyciela – do uiszczenia stosownych zaliczek. W przypadku, gdy to nie przyniesie skutku lub też gdy list nie zostanie odebrany, ma on prawo do stawienia się osobiście u osoby, wobec której toczy się postępowanie.

Jeśli dłużnik nie uregulował długu po dostarczeniu mu stosownego pisma, komornik ustala majątek dłużnika, co służy ocenie tego, jakie czynności w dalszej kolejności mają zostać wykonane. W zależności od tego, z jakiej części majątku należności będą egzekwowane, może w ramach postępowania egzekucyjnego podjąć różne działania – zająć wynagrodzenie za pracę i rachunki bankowe, zająć mienie ruchome bądź nieruchome (wówczas funkcjonariusz ma prawo je zlicytować). Jeżeli dłużnik spłaci należność oraz wszystkie koszty egzekucyjne, komornik wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania komorniczego.

Prosta odpowiedź na to pytanie brzmi – nie. Komornik co prawda ma prawo do zajęcia wielu różnych składników majątku, jednak istnieją w tym zakresie pewne ograniczenia, których musi przestrzegać.

W przypadku zajęcia wynagrodzenia za pracę, funkcjonariusz co miesiąc może zabrać maksymalnie 50% pensji (jeżeli dłużnik posiada umowę o pracę), jednak musi pozostawić na koncie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Wówczas pracodawca będzie dłużnikowi przelewał tylko część pensji. Jeżeli osoba otrzymuje jedynie pensję minimalną, nie może ona zostać zajęta.

Jeżeli natomiast dłużnik pracuje na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło, komornik ma prawo do zajęcia wszystkich środków. Wyjątkiem pod tym względem jest sytuacja, w której dłużnik wykaże, że otrzymanie wynagrodzenia ma charakter powtarzający się oraz jest jedynym źródłem jego dochodu (wtedy stosuje się takie same zasady, jak w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę).

Jeżeli osoba, wobec której toczy się egzekucja komornicza, utrzymuje się z renty bądź emerytury, zajęte może zostać 25% minimalnej kwoty. Jeśli dłużnik jest natomiast dłużnikiem alimentacyjnym, komornik nie może zająć więcej niż 60% pensji.

Ponadto istnieją świadczenia, które w ogóle nie podlegają egzekucji. Należą do nich m.in. świadczenia alimentacyjne, świadczenia wychowawcze (800+), zasiłki socjalne, czy też macierzyńskie i ojcowskie oraz inne dodatki rodzinne.

W przypadku zajęcia rachunku bankowego, wolna od potrąceń jest kwota odpowiadająca 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli chodzi o egzekucję z ruchomości, komornik nie ma prawa do zajęcia przedmiotów służących do codziennego funkcjonowania (odkurzacz, lodówka, jedzenie, ubrania) ani przedmiotów służących do wykonywania pracy zarobkowej.

Po otrzymaniu przez komornika tytułu wykonawczego i stosownego wniosku, zawiadamia on bank o zajęciu rachunku bankowego dłużnika. Instytucja bankowa ma wówczas obowiązek zablokować dostęp do środków na koncie i przekazać funkcjonariuszowi informacje o stanie rachunku. Zgromadzone na nim środki po nałożeniu blokady zostają przekazywane przez bank na rzecz wierzyciela, przy czym pieniądze te mogą być zajęte jedynie w wysokości przekraczającej kwotę wolną od zajęcia. Blokada ta utrzymuje się aż do momentu uregulowania zobowiązania lub zmiany decyzji komornika. Po jej zdjęciu dłużnik ponownie otrzymuje pełen dostęp do swojego rachunku.

Co ważne, komornik ma obowiązek powiadomić dłużnika o zajęciu jego konta bankowego. Zawiadomienie to musi uwzględniać takie informacje, jak kwota długu i dane wierzyciela, a także tytuł wykonawczy.

Do wszczęcia postępowania egzekucyjnego potrzebny jest wniosek egzekucyjny wraz z tytułem wykonawczym, tj. wyrokiem lub nakazem zapłaty opatrzony klauzulą wykonalności. W samym wniosku powinny znaleźć się takie informacje, jak wskazanie komornika, do którego dokument jest skierowany, dane wierzyciela oraz szczegółowe dane osobowe dłużnika. Należy również dołączyć do niego świadczenia, które mają być przez dłużnika spełnione (w przypadku świadczenia pieniężnego – wskazanie wartości oraz podzielenie na składniki świadczenia), a także sposoby egzekucji.

W tym miejscu warto również wspomnieć o instytucji zabezpieczenia, która ma na celu zagwarantowanie wykonalności wyroku. Zawnioskowanie o jego udzielenie nie jest co prawda konieczne. Warto się jednak na ten krok zdecydować, ze względu na pewność, że wierzyciel odzyska swoją należność niezależnie od pogorszenia się sytuacji finansowej dłużnika. Zabezpieczenia udziela sąd w postępowaniu sądowym, które rozpoczyna wniosek o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego, złożony do właściwego sądu przez wierzyciela. Jeśli sąd rozpatrzy sprawę pozytywnie, tj. udzieli zabezpieczenia, wnioskodawca powinien udać się do komornika, przedstawiając mu oryginał postanowienia sądu oraz wniosek o zabezpieczenie, które rozpoczyna postępowanie zabezpieczające.

Koszty egzekucji komorniczej zależą od wielu czynników, w tym to, na jaką kwotę opiewa tytuł wykonawczy. Wpływa na nią także to, jakie świadczenia są egzekwowane. Należy przy tym zaznaczyć, że co do zasady opłata egzekucyjna obarcza dłużnika, a nie wierzyciela.

W przypadku, gdy funkcjonariusz ma wszcząć postępowanie w sprawie zwrotu świadczenia pieniężnego, koszty naliczane są procentowo (mają charakter stosunkowy). Zasadnicza stawka wynosi 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia. Co ważne, opłata za czynności egzekucyjne nie może być niższa niż 150 zł ani wyższa niż 50 tys. zł. Dodatkowo, w przypadku, gdy jedna ze stron wystąpiła o umorzenie egzekucji, jest ona zobowiązana do uiszczenia 5% wartości wyegzekwowanego świadczenia. Koszt ten ponosi strona, która wystąpiła o umorzenie.

W przypadku świadczeń niepieniężnych, opłaty pobierane są w konkretnej, stałej kwocie. Przykładowo, wniosek o wszczęcie egzekucji rzeczy ruchomej, wprowadzenie syndyka masy upadłości albo zarządcy w posiadanie majątku oraz zabezpieczenie i wydanie środka dowodowego w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej to koszt 400 zł. Opłata za udział komornika w usunięciu oporu dłużnika oraz wykonanie polecenia sądu w sprawie osadzenia go w areszcie wynosi natomiast 1000 zł.

Z postępowaniem egzekucyjnym mogą również wiązać się dodatkowe opłaty za np. wniosek o wykonanie postanowienia o zabezpieczenie spadku, o sporządzenie spisu inwentarza czy też poszukiwanie majątku dłużnika na zlecenie wierzyciela. Uwzględnić należy także wydatki poniesione przez komornika w trakcie postępowania.

Wstrzymanie działań komornika jest możliwe i może mieć miejsce na skutek zawieszenia albo umorzenia postępowania egzekucyjnego, przy czym zarówno zawieszenie jak i umorzenie zależy od spełnienia przesłanek wskazanych w k.p.c.:

• Konieczność wstrzymania czynności egzekucyjnych zachodzi z mocy prawa wtedy, gdy otwarte zostało postępowanie restrukturyzacyjne (dotyczy przedsiębiorstw),
• Egzekucja komornicza może być wstrzymana na skutek pełnej spłaty zadłużenia przez dłużnika,
• O wstrzymanie egzekucji może wnioskować również dłużnik lub wierzyciel, gdy zawrą oni ugodę szczegółowo regulującą kwestie spłaty zadłużenia,
• Wstrzymać egzekucję komorniczą może także sąd w ściśle określonych przypadkach, w tym wtedy, gdy złożono skargę na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu,
• Do wstrzymania może dojść ponadto wtedy, gdy dłużnik jest osobą niepełnoletnią lub ubezwłasnowolnioną, a także w przypadku śmierci dłużnika lub wierzyciela.